Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νέα Φιγάλεια (τ. Ζούρτσα)

Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον οικισμό Νέα Φιγάλεια (τ. Ζούρτσα) Δήμου Ζαχάρως Ηλείας. Έχει προταθεί η ταύτισή του με το καθολικό της Μονής Παναγίας Βόγαλης, που συνδέεται με τη Μονή Βροντοχίου στο Μυστρά. Η ανασκαφική έρευνα και τα κτηριακά κατάλοιπα μπορούν να επιβεβαιώσουν το χαρακτηρισμό του ως καθολικό μονής. 

Σήμερα ο ναός διατηρείται μετασκευασμένος. Η αρχική του κατασκευή ήταν τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική. Ο ναός χωριζόταν σε τρία κλίτη με πεσσοστοιχίες. Το μεσαίο κλίτος, υπερυψωμένο, έφερε δίρριχτη στέγη και φωταγωγό με έξι τοξωτά παράθυρα να ανοίγονται στους μακρούς τοίχους, ενώ τα χαμηλότερα πλάγια κλίτη καλύπτονταν με μονόρριχτες στέγες. Στα ανατολικά το ιερό έφερε τρεις ημικυκλικές αψίδες με την κεντρική να ξεχωρίζει για τον πλούσιο κεραμοπλαστικό της διάκοσμο. Δυτικά ο ναός διέθετε νάρθηκα, ο οποίος επικοινωνούσε με τον κυρίως ναό μέσω τριών εισόδων. Οι τοίχοι του ναού είναι κτισμένοι με αργολιθοδομή, ενώ στους αρμούς παρεμβάλλονται τεμάχια πλίνθων και κεράμων. 

Το μνημείο υπέστη πολλές μεταγενέστερες μετασκευές και επεμβάσεις με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί η αρχική μορφή του. Αρχικά ο ναός περιορίζεται στο κεντρικό και βόρειο κλίτος, τα οποία καλύπτονται με ενιαία δίρριχτη στέγη, ενώ καταργούνται τα παράθυρα του κεντρικού κλίτους. Στη νότια πεσσοστοιχία κατασκευάζεται τοίχος απομονώνοντας το νότιο κλίτος, που μετατρέπεται σε παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Αγ. Ιωάννη και το οποίο σταδιακά, μετά την κατάρρευση τμημάτων της τοιχοποιίας του, ερειπώνεται. Κατάρρευση υπέστησαν εν μέρει και ο δυτικός τοίχος του κυρίως ναού μαζί με τον δυτικό τοίχο του νάρθηκα. Πάνω στο θεμέλιο του τελευταίου το 1887, σύμφωνα με χάραγμα στο υπέρθυρο της νεώτερης δυτικής εισόδου, κατασκευάζεται νέος τοίχος, που αποτελεί τη σημερινή πρόσοψη του μνημείου. 

Το 1980 το Υπουργείο Πολιτισμού συντήρησε και αποκατέστησε όλη την ανατολική όψη του ναού, ενώ το 2016 ολοκληρώθηκε η πλήρης στερέωση, αποκατάσταση και ανάδειξη του μνημείου καθώς και η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου του.

Post Author: admin